Việc xâm phạm quyền SHTT trong lĩnh vực công nghệ ngày càng tinh vi nhất là trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0. Để thích nghi, các công ty buộc phải tìm kiếm nhiều cách thức khác nhau để bảo vệ tài sản của mình trước khi dừng chân tại Tòa án. Li-xăng chéo (cross licensing) là một trong những biện pháp đang được các công ty áp dụng, biện pháp này vừa giúp các công ty tập trung phát triển sản phẩm vừa hạn chế được các tranh chấp quyền SHTT một cách hiệu quả.
Ngày 28 tháng 9 năm 2011, hầu như tất cả các trang tin công nghệ trên thế giới đều đồng loạt đưa tin về một thỏa thuận mang tính chiến lược giữa hai “ông lớn” ngành công nghệ, Microsoft và Samsung.
Theo thỏa thuận này, Microsoft – cấp phép quyền sử dụng bằng sáng chế Android cho Samsung – nhà sản xuất điện thoại và máy tính bảng chạy bằng hệ điều hành Android phổ biến nhất trên thế giới.
Để mua quyền sử dụng sáng chế, Samsung phải trả một khoản phí sử dụng cho Microsoft trên mọi máy tính bảng và điện thoại thông minh chạy bằng hệ điều hành Android mà họ sản xuất. Không dừng lại ở đó, Samsung còn có nghĩa vụ hợp tác với Microsoft trong việc phát triển các sản phẩm công nghệ. Đồng thời, hai bên cũng cam kết sẽ không tham gia vào bất cứ tranh chấp pháp lý nào liên quan đến bằng sáng chế Android. Thỏa thuận này được lập ra sau một số giao dịch thương mại mà Microsoft đã thực hiện được cùng với một số nhà sản xuất điện thoại Android như HTC, Acer, ViewSonic, Velocity Micro và Winstron. Tất nhiên, các công ty này cũng phải trả mức phí sử dụng sáng chế tương tự cho Microsoft đối với các thiết bị Android mà họ sản xuất.
Luật sư cố vấn của Microsoft, ông Brad Smith và luật sư sáng chế, Horacio Gutierrez cho biết trên blog của Microsoft, cùng với thỏa thuận cấp phép vào năm 2010 với HTC, thỏa thuận năm 2011 giữa Microsoft và Samsung dẫn tới việc hai nhà sản xuất thiết bị thông minh chạy bằng hệ điều hành Android hàng đầu đã có được quyền sử dụng hợp pháp sáng chế. Hai công ty này chiếm hơn một nửa số điện thoại Android bán ra tại Hoa Kỳ trong năm 2010. Như vậy, công ty Motorola Mobility là nhà sản xuất điện thoại thông minh Android duy nhất tại Hoa Kỳ “nằm ngoài cuộc chơi” vì không có giấy phép. Chính vì vậy, hãng này đang đang vướng vào kiện tụng với cỗ máy công nghệ Microsoft.
Thỏa thuận được cả Samsung và Microsoft đánh giá cao vì những lợi ích mà nó mang lại cho hai bên. Samsung có thể thoải mái phát triển các dòng sản phẩm của mình trên hệ điều hành Android để cạnh tranh với các đối thủ khác mà không sợ vướng vào những rắc rối về pháp lý không đáng có. Còn Microsoft cũng thu được khoản lợi nhuận không nhỏ từ hợp đồng cấp phép quyền sử dụng sáng chế cho Samsung. Đổi lại trong việc phát triển công nghệ, Microsoft được Samsung hợp tác, hỗ trợ tiếp thị và phát triển Windows Phone 7. Đây được cho là một dấu hiệu cho thấy ý định mở rộng sang lãnh địa mới của các sản phẩm điện thoại không chạy trên hệ điều hành Android của Microsoft.
Smith và Gutierrez cho biết họ hy vọng loại hình thỏa thuận này (mỗi bên cấp quyền sử quyền SHTT cho bên kia) sẽ là cách các công ty công nghệ lớn lựa chọn để giải quyết các tranh chấp về bằng sáng chế với một kết quả hai bên cùng có lợi (win-win) chứ không phải là những cuộc chiến pháp lý kéo dài và tốn kém tại tòa án.
Hợp đồng li-xăng chéo (Cross Licensing) là một thuật ngữ không còn xa lạ tại thời điểm hiện tại, đặc biệt là với các công ty hoạt động có hàm lượng chất xám cao, các công ty công nghệ. Ngay cả những đối thủ cạnh tranh khốc liệt như Samsung và Apple cũng đã đặt li-xăng chéo trên bàn đàm phán. Một cách đơn giản nhất có thể hiểu li-xăng chéo là một thỏa thuận pháp lý giữa hai công ty A và B, trong đó A cấp phép cho B sử dụng quyền SHTT của mình để sản xuất và cung ứng các sản phẩm dựa trên tài sản trí tuệ của A, đổi lại, B cũng trao quyền cho A sử dụng một tài sản trí tuệ mà B sở hữu hoặc các hợp tác về nghiên cứu và phát triển tài sản trí tuệ giữa hai bên trong tương lai.
Trong kinh doanh, cross licensing là một phương thức cực kì hữu hiệu giúp các bên tham gia đều có được những lợi ích mà mình đang tìm kiếm. Thứ nhất, cả hai bên có thể tận dụng được công nghệ của bên kia để kết hợp phát triển các sản phẩm của mình đồng thời mở rộng thị trường. Các công ty có thể vừa có được công nghệ mới vừa tích hợp những dấu ấn công nghệ riêng của mình để tạo sự khác biệt. Vào đầu những năm 2000, một số công ty công nghệ đã bắt đầu triển khai các chương trình cấp phép SHTT nhằm biến các dự án không hoạt động thành doanh thu, tấn công thị trường mới và đánh giá các đối tác kinh doanh tiềm năng. Thứ hai, các bên tham gia có thể tránh được nguy cơ phải gặp nhau tại tòa án để giải quyết tranh chấp về quyền SHTT. Điều này vừa tốn kém tiền bạc, thời gian, vừa có khả năng làm giảm danh tiếng của cả hai bên.
Trong kỉ nguyên của công nghiệp 4.0, cross licensing ngày càng cho thấy rõ sức hấp dẫn của mình đối với các doanh nghiệp và ngày càng được coi trọng vì những nguồn lợi mà nó mang lại cho các công ty, đặc biệt là những công ty hoạt động trên phạm vi toàn cầu. Chắc chắn rằng, trong tương lai chúng ta sẽ còn chứng kiến thêm nhiều thỏa thuận li-xăng chéo nữa và chúng ta cùng chờ đợi hiệu quả mà các thỏa thuận này mang lại.
